ασκήσεις κεε λατινικά προσανατολισμού ανθρωπιστικών σπουδών

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑ  ΜΑΘΗΜΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΑ 1-3

 1.                 Να συμπληρωθούν οι πίνακες:

	Ενικός αριθμός		Πληθυντικός  αριθμός
Ον.	regina
Γεν.
∆οτ.
Αιτ.			insidias
Κλητ.
Αφαιρ.		dolo		sociis

               

 2.  Να συμπληρώσετε τους τύπους της προσωπικής αντωνυμίας:

	Ενικός  αριθμός		Πληθυντικός αριθμός
	Ονομαστική	Αιτιατική	Ονομαστική	Αιτιατική
α΄ προσ.	ego
β΄ προσ.		te

3.                 Να συμπληρώσετε τους τύπους της δεικτικής αντωνυμίας «ille»:

	Aρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
	Ενικός  αριθμός
Ονομ.		illa
Γενικ.			illius
∆οτικ.	illi
Αιτιατ.		illam
Αφαιρ.			illo
	Πληθυντικός  αριθμός
Ονομ.	illi
Γενική		illarum
∆οτική			illis
Αιτιατ.	illos
Αφαιρ.		illis

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1.               Nα επιφέρετε τις απαιτούμενες διορθώσεις, ώστε οι προτάσεις που ακολουθούν να είναι συντακτικώς και νοηματικώς αποδεκτές: 

α) Cepheus et Cassiope filiam habet.

β) Cassiope superba formae suae est.

γ) Cassiope cum Nymphas se comparant.

δ) Neptunus ad ora Aethiopiae urget beluam marinam quae incolas nocet.

ε) Oraculum respondet: regia hostia deo placent.

στ) Cepheus Andromedam ad scopulo adligat.

ζ) Perseus calceis pennatos advolas.

η) Ille videt illam et stupet formae puellae.

θ) Perseus belua hasta delet et Andromedam liberas.

ι) Cepheus et incolae Aethiopiae valde gaudet.

2.               Nα μεταφέρετε στην αντίστοιχη πτώση ή στο αντίστοιχο πρόσωπο του άλλου αριθμού τους κλιτούς τύπους των παρακάτω προτάσεων. Nα μη θίξετε τις προτάσεις εκείνες οι οποίες, αν μετασχηματισθούν, δεν δίδουν αποδεκτό νόημα. 

α) Regia hostia deo placet.

β) Neptunus iratus beluam marinam urget, quae incolis nocet.

γ) Beluam hasta delet et puellam liberat.

δ) Ille ad scopulum illam adligat.

ε) Cassiope cum Nymphis se comparat.

στ) Deus beluam marinam ad oram urget.

ζ) Nos advolamus et puellas liberamus.

η) Puellam videt et valde gaudet.

θ) Belua ad puellam se movet.

ι) Ille superbus filia sua est.

ΜΑΘΗΜΑΤΑ 4-5

1.        Nα ξαναγραφούν οι παρακάτω περίοδοι, αφού μεταφερθούν τα ρήματα στο αντίστοιχο πρόσωπο του άλλου αριθμού (στην έγκλιση που βρίσκονται) και γίνουν, όπου χρειάζεται, οι αναγκαίες τροποποιήσεις ώστε οι νέες προτάσεις να είναι νοηματικώς αποδεκτές. Nα μη θίξετε τις περιόδους εκείνες που αν τροποποιηθούν δεν παρέχουν αποδεκτό νόημα:

 α) Silius poeta vir clarus erat.

β) Ultimis annis vitae suae in Campania se tenebat.

γ) Vir ille clarus poeta erat.

δ) Gloriae Vergili studeo ingeniumque eius foveo.

ε) Gloriae Vergili studebas ingeniumque eius fovebas.

στ) Septendecim libri eius de amicitia pulchri erant.

ζ) Multos in illis locis agros possidebamus.

η) Vergilium ut puer magistrum honorabat.

θ) Silius animum tenerum habebat.

ι) Poetae animum tenerum habent.

ια) Multi pueri magistros fovent et honorant.

ιβ) Monumentum Vergili pro templo ille habebat.

2.             Nα  μεταφέρετε στην αντίστοιχη πτώση ή στο αντίστοιχο πρόσωπο του άλλου αριθμού τους κλιτούς τύπους των παρακάτω προτάσεων. Nα  μη θίξετε τις προτάσεις εκείνες οι οποίες, αν μετασχηματισθούν, δεν δίδουν αποδεκτό νόημα.

α) Eum ut puer magistrum honorabat.

β) Illi agros in eis locis possidebant.

γ) Poetas honorabat et eos fovebat.

δ) Pueri magistrum amant et honorant.

ε) Animus pueri tener est.

στ) Eorum libri de bellis pulchri erant.

ζ) Septendecim libri eius pulchri sunt.

η) Multi poetae Vergili ingenium fovebant.

θ) Monumentum eius pro templo habebat.

ι) Ultimis annis in illis locis se tenebant.

3.  Να συμπληρώστε τα κενά επιλέγοντας από τις λέξεις που δίδονται μέσα στις παρενθέσεις τη λέξη που κάθε φορά απαιτείται, αφού τη μεταφέρετε στον κατάλληλο τύπο (τα ρήματα που δίδονται μέσα στις παρενθέσεις να τεθούν σε χρόνο παρατατικό). Να προσέξετε ώστε οι προτάσεις να είναι νοηματικώς αποδεκτές.  

α) Septendecim ....................... Sili de ........................ Punico ......................... sunt. (liber, bellum, pulcher)

β)  Silius in septendecim ................ ............... de ..................  Punico secundo narrat. (liber, suus, bellum)

γ) Ultimis annis vitae suae in illis locis ...................... se ..........................

(Campania, teneo)

δ)  Multi incolae Campaniae ....................... in illis locis ................................

(ager, possideo)

ε)  Silius .................... ....................... ...................... habebat. (poeta, animus, tener)

στ)  Poetae .............................. ............................. studebant. (gloria, Vergilius)

ζ)  Romani .............................. poetae ................................. (ingenium, foveo)

η)  Incolae ............................ Silium ............................ et ................................

(honoro, Campania, amo)

θ)  Silius Italicus, .........................., ............................ ingenium ......................

(poeta, foveo, Vergilius)

ι)   Maxima ........................... gloria ................................. (sum, Vergilius)

ια)  Monumentum eius quod ................................ .................................. pro

............................. habebat. (Neapolis, iaceo, templum)

 ιβ)   Poeta ....................... ......................... .................. (consulto, patria, suus)

3.    Να εξετάσετε αν οι παρακάτω προτάσεις είναι συντακτικώς ορθές ή εσφαλμένες και να σημειώσετε την ένδειξη X στο οικείο πλαίσιο:

                                                                                                                        Σωστό      Λάθος

α) Silius ultimo anno vitae suae in agris suis se tenebat.
β) Silius ultimo anno vitae suae in agrum suum se tenebat.
γ) Silius ultimis annis vitae suae in agris suis se tenebant.
δ) Silius ultimis annis vitae suae in ager suo se tenebat.
ε) Silius ultimis annis vitae suae in agro suo se tenebat.
στ) Silius ultimis annis vitae eius in agro eius se tenebat.
ζ) Silius ultimis annis vitae suae in agro eius se tenebat.
η) Silius ultimis annis vitae suae in agros suos se tenebat.
θ) Silius ultimis annis vitae eius in agro eo se tenebat.
ι) Silius ultimis annis vitae suae in agros eos se tenebat.
ια) Silius multos annos vitae suae in agro suo se tenebat.[i]
ιβ) Silius multis annis vitae suae in agro suo se tenebat.

ΜΑΘΗΜΑ  6

1.        Να εντοπίσετε τα θηλυκά τριτόκλιτα ουσιαστικά του κειμένου και να γράψετε τη δοτική του ενικού και την γενική του πληθυντικού αριθμού.

2.        (bonus, -a, -um) interpres, (liber, -a, -um) mens: Nα επιλέξετε το σωστό γένος του επιθέτου και να κλίνετε στις πλάγιες πτώσεις του πληθυντικού αριθμού το ουσιαστικό μαζί με το επίθετο που το συνοδεύει.

3.        viri, ministri, servi: Να κλίνετε τα ουσιαστικά στον ενικό αριθμό. Τι έχετε να παρατηρήσετε  ως προς τον τρόπο της κλίσης τους;

4.        consilium: Nα κλιθεί στον αριθμό που βρίσκεται.

5.        corpora nostra: Nα κλιθούν μαζί στον αριθμό που βρίσκονται.

6.        nostra: Nα αναγνωρίσετε γραμματικά τον τύπο και να κλίνετε στο αρσενικό γένος και στον ενικό αριθμό, του ίδιου προσώπου, την αντίστοιχη αντωνυμία για έναν κτήτορα.

7.        ea, quam: Nα αναγνωρίσετε γραμματικά τους τύπους και να γράψετε τη γενική και αφαιρετική πτώση ενικού και πληθυντικού αριθμού και των τριών γενών.

8.        Ut corpora nostra sine mente, sic civitas sine lege non stat.:

Να γράψετε την παραπάνω περίοδο μεταφέροντας όλους τους κλιτούς τύπους στον αντίθετο αριθμό (πλην του «mente»).

9.        Να υπογραμμίσετε τα ουσιαστικά της πρώτης, δεύτερης και τρίτης κλίσης (κύρια και προσηγορικά) στις παρακάτω προτάσεις:

α) Μιlitum corpus validum erat.

β) Alexander, Philippi filius, multos equites habebat.

γ) Nos, pueri et puellae, libertatem multum amamus.

δ) Multi milites cum rege sunt.

ε) Hannibal, dux Poenorum, milites in Romanorum castra mittit.

στ) Patri, matri, fratri et sorori multi agri sunt.

ζ) Civium gladii urbem liberabant.

η) Hannibal ante portas. 

θ) Historia est magistra vitae. 

ι) Ubi amici ibi divitiae.

10.    Να μετατρέψετε τα επίθετα στις παρακάτω φράσεις σε αναφορικές προτάσεις, ακολουθώντας το παράδειγμα: lex valida = lex, quae valida est.

α) incolae barbari 

β) corpus validum 

γ) vita pulchra 

δ) civitates liberae  

11.                          Να συνδέσετε τους αριθμούς με τα γράμματα. Ένα στοιχείο της στήλης Β΄ περισσεύει.

Α	Β
1) libenter	α) θηλυκό ουσ. τρίτης κλίσης
2) enim	β) απαρέμφατο ενεστώτα
3) legum	γ) αιτιολογικός σύνδεσμος
4) mens	δ) ουσιαστικό της τέταρτης κλίσης
5) stat	ε) επίρρημα τροπικό
6) magistratus	στ) κτητική αντωνυμία
7) denique	ζ) επίθετο δευτερόκλιτο
8) esse	η) γενική πληθυντικού γ΄ κλίσης
9) liberi	θ) γ΄ εν. οριστικής ενεστώτα
10)  nostra	ι) επίθετο τριτόκλιτο
	ια) επίρρημα χρονικό

12.                         Να γράψετε τα παρακάτω ουσιαστικά στην γενική πληθυντικού και να τα εντάξετε στον πίνακα που ακολουθεί: viri, fons, animus, consilium, sententia, corpora, civitate, ministri, lege, interpretes.

Α΄ κλίση	Β΄ κλίση	Γ΄ κλίση

13.  continent, possumus: Να συμπληρώσετε στον πίνακα που ακολουθεί το β΄ ενικό και γ΄ πληθυντικό πρόσωπο των χρόνων και της έγκλισης που ζητούνται.

	Οριστική	Οριστική
	Ενεστώτας	Παρατατικός
β΄ ενικό
γ΄ πληθυντικό

14.  Να συμπληρώσετε τους τύπους της αναφορικής αντωνυμίας «qui»:

	Ενικός αριθ ός			Πληθυντ. αριθ ός
	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτ.	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτ.
Ονο αστ.	qui				quae
Γενική
∆οτική
Αιτιατ.		quam		quos
Κλητική
Αφαιρετ.			quo			quibus

15.  Nα εντάξετε τις παρακάτω λέξεις στον πίνακα που ακολουθεί: in, ea, quam, boni, libenter, servant, lex, enim, aequitatis, et, sine, ut, stat, denique, posita est.

Ουσιαστ.	Επίθετο	Αντωνυμ.	Ρήμα	Επίρρημα	Σύνδεσ.	Πρόθεση

16.  ea, nostra: Nα συμπληρώσετε στον πίνακα που ακολουθεί την αιτιατική ενικού, τη γενική και αφαιρετική πληθυντικού και των τριών γενών.

Ea	Αιτιατ. Ενικού	Γενική Πληθυντ.	Αφαιρετική Πληθ.
Αρσενικό
Θηλυκό
Ουδέτερο
nostra	Αιτιατ. Ενικού	Γενική Πληθυντ.	Αφαιρετική Πληθ.
Αρσενικό
Θηλυκό
Ουδέτερο

17.  Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα με τα αντικείμενα του κειμένου.

Αντικείμενα	Ρήματα
α)
β)
γ)

ΜΑΘΗΜΑ 7

1.         Nα γράψετε τις πλάγιες πτώσεις των τριτοκλίτων φωνηεντολήκτων ουσιαστικών του κειμένου και στους δύο αριθμούς.

2.         Nα κλιθεί το όνομα «vis» και στους δύο αριθμούς.

3.         Tων επιθέτων του κειμένου να γραφεί η ίδια πτώση και στα τρία γένη και στους δύο αριθμούς.

4.         Nα μεταφέρετε τις αντωνυμίες του κειμένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού και στα τρία γένη.

5.         Σε τι διαφέρουν, ως προς τη σύνταξη, τα συνώνυμα ρήματα «iubeo» και «impero»;

6.         Nα εντοπίσετε τις προθέσεις του κειμένου και να προσέξετε τη σύνταξή τους.

7.         Nα συμπληρώστε τα κενά επιλέγοντας από τις λέξεις που δίδονται μέσα στις παρενθέσεις τη λέξη που κάθε φορά απαιτείται, αφού τη μεταφέρετε στον κατάλληλο τύπο (τα ρήματα με τα οποία θα συμπληρώσετε τα κενά, να τεθούν σε οριστική ενεστώτα). Να προσέξετε ώστε οι προτάσεις να είναι νοηματικώς αποδεκτές. 

α) Caesar quattuor ex ........................ in Nerviis et tres in Belgis .................... (conloco, legio)

β) Quattuor ................... in Nerviis hiemare imperat et tres in Belgis

.......................... iubet. (remaneo, legio)

γ) ............................... omnes .................................. in ................................. conlocare iubet. (hiberna, legatus, legio)

δ) ............................... frumentum in castra .............................. iubet. (importo, legatus)

ε) Speculatores ............................ .................................. et prope eos esse nuntiant. (hostis, advento)

στ)  Caesar ................................ cavere vim ........................................ admonet et legatos .............................. frumentum in castra iubet. (miles, hostis, importo)

ζ) Speculatores hostes .................... nuntiant; ........... hostium ........................ debetis. (vis, advento, caveo)

η) Milites ....................... amabant et ......................... eius studebant. (Caesar, gloria)

θ) Hostes de ........................... advolabant et ................................. provinciae nocebant. (incola, collis)

ι)  Hostes in ....................... ................. frumentum importabant. (castra, suus)

         ια) Caesar cum ............................ ................... fortiter repugnat contra

........................... (suus, hostis, miles στον πληθ.)

ιβ)  Speculatores frumentum hostes ........................... in ....................... et eos ............................... bellum nuntiant. (castra, paro, importo)

8.      Nα συμπληρώστε τα κενά επιλέγοντας από τις λέξεις που δίδονται μέσα στις παρενθέσεις τη λέξη που κάθε φορά απαιτείται, αφού τη μεταφέρετε στον κατάλληλο τύπο (τα ρήματα με τα οποία θα συμπληρώσετε τα κενά να τεθούν σε οριστική παρατατικού). Nα δικαιολογήσετε την πτώση των ονομάτων και το πρόσωπο των ρημάτων που επιλέξατε. Να προσέξετε ώστε οι προτάσεις να είναι νοηματικώς αποδεκτές. 

α) Caesar legiones propter ....................... inopiam in ..................... et in

......................... conlocat. (Nervii, Belgae, frumentum)

β) Legati milites ...................... et animum ................. confirmabant. (admoneo, is)

γ) ................................. hostes adventare vident et prope eos .................... nuntiant. (sum, speculator)

δ) Milites inter se .................... insidias .................... cavere. (admoneo,  hostis)

ε) Incolae nuntiant ....................... terrae suae ........................ (hostis, noceo)

     στ)    Caesar   .....................        admonet ....................... in bello pericula

.......................... (miles, audacia, propulso)

ζ) Hostes parabant ^[1] ................................... de ............................... et caedem

.................... perpetrare. (advolo, collis, miles)

η) Milites Caesaris fortiter .............................. pugnant ^[2] et ...................... fugant.^[3] (gladius,^[4] hostis)

θ) Illi magnam ................................... incolarum .................................... perpetrare nuntiant. (caedes, hostis)

ι) Milites dolos hostium....................... debebant. Hostes caedem militum perpetrare ................... (caveo, possum)

ΜΑΘΗΜΑΤΑ 8-10

1.        Να μεταφράσετε στα νέα Ελληνικά τις προτάσεις: (άσκηση για τα τακτικά αριθμητικά)

Annus in duodecim menses dividitur (= διαιρείται), quorum nomina haec sunt: Ianuarius, mensis primus. Februarius, mensis secundus. Martius, mensis tertius. Aprilis, mensis quartus. Maius, mensis quintus.Iunius, mensis sextus. Iulius, mensis septimus. Augustus, mensis octavus. September, mensis nonus. October, mensis decimus. November, mensis undecimus. December, mensis duodecimus.

2.                  Να συμπληρώσετε τις πτώσεις που λείπουν.

	Γεν. ενικού	Αφαιρ. ενικού	Ονομ. πληθ.	∆οτική πληθ.	Αιτιατική πληθ.
tibi
ipse
aliquid
ego

3.    Οι παρακάτω ρηματικοί τύποι να μεταφερθούν στο β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα:

geret: ................................................................................................................

feres: .................................................................................................................

muniet: ..............................................................................................................

erit: ...................................................................................................................

appellabit: ........................................................................................................

restituet: ...........................................................................................................

imponet: ............................................................................................................

transferet: .........................................................................................................

nutriet: ..............................................................................................................

pariet: ...............................................................................................................

MAΘHMA 11

1.         Tων κυρίων ονομάτων του κειμένου να γραφεί η ονομαστική, γενική και αφαιρετική πτώση.

2.         Nα μεταφέρετε τα δευτερόκλιτα προσηγορικά ονόματα του κειμένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού.

3.         Nα μεταφέρετε τα τριτόκλιτα προσηγορικά ονόματα του κειμένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού και να δηλώσετε το γένος τους. 

4.         Nα γραφούν οι πλάγιες πτώσεις και στους δύο αριθμούς των τριτοκλίτων ουσιαστικών που σχηματίζουν τη γενική πληθυντικού με κατάληξη «-ium».

5.         Tων προσηγορικών ονομάτων του κειμένου που βρίσκονται σε αφαιρετική πτώση να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις (εφόσον υπάρχουν) του άλλου αριθμού.

6.         omnes gentes: Nα κλιθούν μαζί και στους δύο αριθμούς. 

7.    Nα συμπληρώστε τα κενά επιλέγοντας από τις λέξεις που δίδονται μέσα στις παρενθέσεις τη λέξη που κάθε φορά απαιτείται, αφού τη μεταφέρετε στον κατάλληλο τύπο. Tα ρήματα με τα οποία θα συμπληρώσετε τα κενά, να τεθούν σε οριστική παρακειμένου. Nα προσέξετε ώστε οι προτάσεις να είναι νοηματικώς αποδεκτές:

α) Hannibal dux Carthaginiensis ................. . Vicesimo sexto anno ...............

suae omnes gentes Hispaniae .................... superavit. (bellum, sum, vita)

β) Postquam Carthaginienses Saguntum vi ....................., cum ..................... in ........................ ...................... . (elephas, expugno, Italia, transeo)

γ) Milites nostri ex ............................. hostium se ................................

(expedio, insidiae)

δ) Milites copias ............................ ................................... et .........................

(profligo, hostis, deleo)

ε) Apud Ticinum copiae Carthaginiensium ........................ Romanorum

............................... et magnam victoriam .................................... (copiae, profligo, reporto) στ) Vos .......................... .............................. cladem ......................................

(magnus, pavidus, audio)

ζ) Ubi rex hostium ............................... ............................., pavidus revocavit copias suas. (audio, clades) 

η) Frustra Carthaginienses victoriam .............................. ............................

(reporto, cupio) 

θ) Scipio copias Carthaginiensium ...................... et victoriam ......................

(reporto, supero)

ι) Romulum et Remum lupa ................................. . Romulus de suo nomine

Romanos ................................. (appello, nutrio)

ια) Ubi.............................. hostes adventare ................................, cum eis

................................. ............................. (audio, paro, Hannibal, dimico)

ιβ) Postquam hostes de collibus ..........................., .......................... militum

.............................. (advolo, caedes, perpetro)

8. Nα συμπληρώσετε στις παρακάτω χρονικές προτάσεις τoν χρονικό σύνδεσμο «postquam» ή «ubi» που λείπει:

α) ........................... bello superavit omnes gentes Hispaniae, Aples transiit.

β) ........................ populus cladem audivit, terror animos omnium occupavit.

γ) ........................... speculatores hostes prope esse nuntiaverunt, milites arma ceperunt.

δ) ........................... copias hostium profligavit, urbes eorum delevit.

ε) ........................... ex insidiis hostium se expedivit, cum eis dimicavit et eos profligavit.

9. Nα συμπληρώστε τα κενά επιλέγοντας από τις λέξεις που δίδονται μέσα στις παρενθέσεις τη λέξη που κάθε φορά απαιτείται, αφού τη μεταφέρετε στον κατάλληλο τύπο. Tα ρήματα ε τα οποία θα συμπληρώσετε τα κενά να τεθούν σε χρόνο παρακείμενο. Nα δικαιολογήσετε την πτώση των ονομάτων καθώς και το πρόσωπο των ρημάτων που επιλέξατε. Nα προσέξετε ώστε οι προτάσεις να είναι νοηματικώς αποδεκτές. 

α) Romani P. Scipionem post ....................... apud Zamam Africanum ....................... (appello, victoria)

β) ........................... copiarum Romanorum apud Cannas ......................  ............................. (clades, sum, magnus)

γ) Romani apud Zamam Carthaginienses ........................... . Victoria  Scipionis .............. ................... (supero, clarus, sum)

δ) P. Scipio apud Zamam bello copias Carthaginiensium ........................... et

............ delevit. (profligo, is) 

ε) Hannibal frustra .................... victoriam ....................; Romani copias  .................... superaverunt. (reporto, cupio, is) στ) Postquam P. Scipio in ............................ transiit, cum ........................ apud Zamam dimicavit et victoriam ......................... (Africa, reporto, Hannibal)

ζ) P. Scipio Carthaginienses superavit et patriam suam ex ...................  ..........................  ........................ (libero, periculum, magnus)

η) In magno periculo Roma ...................., ubi Hannibal in ................... .............................. (Italia, sum, transeo).

θ) ................... cives Romae cladem Cannensem, qua Hannibal copias ................... delevit, ................... (pavidus, audio, is)

        ι) ................... cum ...................  ................... transiit. (pontus, socius, suus)

Αd vesperum, sub vesperum, circa vesperum (όλες αυτές οι προθέσεις δηλώνουν το «περίπου», όταν πρόκειται για χρονική υποδιαίρεση)•

 οι ε πρόθετοι cum + αφαιρετική, adversus + αιτιατική, contra + αιτιατική εκφράζουν την εχθρική διάθεση.

10.Να συμπληρώσετε τις πτώσεις που λείπουν:

ονο αστική ενικού	αιτιατική ενικού	αφαιρετική ενικού	δοτική πληθ.	αιτιατική πληθ.	αφαιρετική πληθ.
quae
	eam
quid
illa
		eo
	quem

ΜΑΘΗΜΑ   13

1.         Nα μεταφέρετε τα δευτερόκλιτα προσηγορικά ονόματα του κειμένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού.

2.         Nα μεταφέρετε τα τριτόκλιτα αρσενικού γένους προσηγορικά ονόματα του κειμένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού. 

3.         Nα κλιθεί και στους δύο αριθμούς το ουσιαστικό «domus».

4.         Nα μεταφερθούν τα ρήματα της 1ης συζυγίας του κειμένου στο πρώτο και στο δεύτερο πρόσωπο και των δύο αριθμών της οριστικής του μέλλοντα και του παρακειμένου.

5.         Nα μεταφερθούν τα ρήματα της 3ης συζυγίας του κειμένου, στο αντίστοιχο πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα και παρατατικού.

6.         Nα αντικατασταθούν τα ρήματα του κειμένου στους χρόνους που έχετε διδαχθεί. 

7.         Nα γραφούν οι αρχικοί χρόνοι όλων των ρημάτων του κειμένου.

8.         Nα κλιθεί η οριστική παρακειμένου και υπερσυντελίκου όλων των ρημάτων του κειμένου.

9.         Να μεταφέρετε στην αντίστοιχη πτώση ή στο αντίστοιχο πρόσωπο του άλλου αριθμού τους κλιτούς τύπους των παρακάτω προτάσεων. Να  μη θίξετε τις προτάσεις εκείνες οι οποίες, αν μετασχηματισθούν, δεν παρέχουν αποδεκτό νόημα. 

α) Ille de motibus stellarum disputavit.

β) Milites alacres dimicaverant.

γ) Hic de statu lunae disputavit.

δ) Dux adversarium vincere potuit.

ε) Hic bellum adversus reges gesserat.

 στ) Liberales artes Galli milites alacres in pugnam misere.

ζ) Repentinum monstrum exercitum vincere potuit.

η) Magistratus ministri legum sunt.

θ) Speculator exercitus hostium adventare viderat.

ι) Legionibus remanere in his locis imperaveramus.

ΜΑΘΗΜΑ    14

1.     Να μεταφέρετε τα προσηγορικά ονόματα της γ΄ κλίσης στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού.

2.        Να εντοπίσετε τα ουσιαστικά της ε΄ κλίσης και να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις στον ενικό αριθμό.

3.        Ποια ουσιαστικά της ε΄ κλίσης σχηματίζουν πλήρη πληθυντικό αριθμό; Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις τους στον πληθυντικό αριθμό.

4.        Ποια ουσιαστικά της ε΄ κλίσης συναντώνται και σε άλλες κλίσεις;

5.        Να κλίνετε στον ενικό αριθμό: res publica, ingens spes, fortis acies, και στον πληθυντικό: multi dies και  paucae  res.

6.        Να κλίνετε την αόριστη ουσιαστική αντωνυμία «nemo» και στα τρία γένη.

7.        Nα κλίνετε στον πληθυντικό αριθμό: idem vir, eadem femina, idem genus.

8.        Nα κλίνετε στον ενικό αριθμό: rex ipse, res ipsa, id ipsum.

9.        Να μεταφέρετε τους παρακάτω ρηματικούς τύπους στο α΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα:

α) fuerat: ..........................................................................................................

β) dederat: .......................................................................................................

γ) confugit: .......................................................................................................

δ) aspexit: ........................................................................................................

ε) respondit: .....................................................................................................

στ) viderant: ......................................................................................................

10.    Να γράψετε το α΄ ενικό πρόσωπο του υπερσυντέλικου και το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο του συντελεσμένου έλλοντα: 

α) fuerat: ........................................................................................................

β) existimavit: ................................................................................................

γ) apparuit: ....................................................................................................

δ) aspexit: ......................................................................................................

ε) respondit: ...................................................................................................

    στ) concussit: ...................................................................................................

ζ) viderant: .....................................................................................................

η) adfecit: .......................................................................................................

11.    Post bellum Actiacum, paucis post diebus: Ποια είναι η διαφορά στη χρήση του «post», συντακτική και σημασιολογική;  post bellum: η πρόθεση «post» συντάσσεται με αιτιατική και δηλώνει εμπρόθετο του χρόνου  (= μετά τον πόλεμο), ενώ το χρονικό επίρρημα «post» συνοδεύεται από αφαιρετική του μέτρου ή της διαφοράς (diebus) και επιθετικό προσδιορισμό (paucis) και μεταφράζεται «λίγες μέρες αργότερα».

12.    Respondit ille se esse Orcum: Να μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ.

13.         Να τοποθετήσετε τα παρακάτω ρήματα στον πίνακα και να συμπληρώσετε τον αντίστοιχο τύπο στους άλλους χρόνους της ίδιας φωνής: fuerat, dederat, apparuit, aspexit, adfecit.

Ενεστώτας
Παρατατικός
Μέλλοντας
Παρακεί ενος
Υπερσυντέλικος
Συντελ. Μέλ.

14.         Να τοποθετήσετε τα παρακάτω ουσιαστικά στον πίνακα και να συμπληρώσετε τον αντίστοιχο τύπο του αντίθετου αριθμού: servos, timorem, somnii, nomen, species, capitis, diebus, effigiei, supplicio.

B΄ κλίση	Αντίθετος αριθμός	Γ΄ κλίση	Αντίθετος αριθμός	Ε΄ κλίση	Αντίθετος αριθμός

 Nα συμπληρώσετε τις πτώσεις που λείπουν:

Ονομ. ενικού	∆οτική ενικού	Αιτιατική ενικού	Γενική πληθ.	Αιτιατ. πληθ.	Αφαιρετ. πληθ.
qui
	ei
		se
		quem
ille
		eandem
		neminem

15.                        Να εντάξετε τις παρακάτω λέξεις στον πίνακα που ακολουθεί: in, se, ingentis, ad, illi, ex, res, de, paucis, nam, eos, fidem, cum, simul, eius, diebus, et, ibi, similem, vix, repente, tum, sollicitum, capitis.

ουσιαστικό	επίθετο	αντ/ ία	επίρρημα	πρόθεση	Σύνδεσμος

ΜΑΘΗΜΑ 15

1.         Nα μεταφέρετε τα δευτερόκλιτα προσηγορικά ονόματα του κειμένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού και να δηλώσετε το γένος τους.

2.         Nα μεταφέρετε τα τριτόκλιτα προσηγορικά ονόματα του κειμένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού (όπου αυτό είναι δυνατόν) και να δηλώσετε το γένος τους. 

3.         Nα κλιθούν και στους δύο αριθμούς τα ουσιαστικά τέταρτης και πέμπτης κλίσης του κειμένου και να δηλωθεί το γένος τους. Aν κάποιο απαντά δύο φορές, εξυπακούεται ότι πρέπει να κλιθεί μία φορά.

4.         rei militaris, equestribus proeliis: Nα κλιθούν τα ουσιαστικά μαζί με τα επίθετα που τα συνοδεύουν στον αριθμό που δίνονται.

5.         Nα μεταφέρετε τις αντωνυμίες του κειμένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού. Nα δηλώσετε το είδος κάθε αντωνυμίας.

6.         Nα γίνει χρονική αντικατάσταση των ενεργητικών ρημάτων του κειμένου.

7.         Nα κλιθούν τα αποθετικά ρήματα του κειμένου στην έγκλιση και στον χρόνο που βρίσκονται.

8.         Nα μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική:

α) Poetam curae et miseriae excruciant.

β) Graeci Troiam oppugnant et dolo expugnant.

γ) Venti Aenean in Africam portant.

δ) Regina Aenean amat et Aeneas reginam.

ε) Belua incolis nocet.

 στ) Perseus hasta beluam delet et Andromedam liberat.

ζ) Sextus pudicitiam Lucretiae laedit.

η) Illis femina iniuriam aperit.

θ) Carthaginienses Hannibalem in Africam revocant.  

ι) Mater liberos nutrit.

9.         Nα αντικατασταθεί το ενεργητικό από το αντίστοιχο παθητικό απαρέμφατο και να γίνουν οι απαραίτητες τροποποιήσεις:

α) Ille servos puellam ad scopulum adligare iubet.

β) Imperator milites vinum in castra importare vetabat.

γ) Ille legatos legiones in his hibernis conlocare non sivit.

δ) Ego neminem silvas delere patior.

ε) Rex exemplo suo cives servare leges cogebat.  

10. Mε ποια πρόταση ισοδυναμεί ο επιρρηματικός προσδιορισμός «locis frigidissimis»;

ΜΑΘΗΜΑΤΑ 16-19

1.                  Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και να δηλώσετε το ποιητικό αίτιο:

α) Homines deos colunt.⁹⁰

β) Omnes pacem optant.⁹¹

γ) Disputatio consulis metum equitatus vincet.

δ) Magnus numerus hostium Romanos premit.

ε) Imperator exercitum alacrem in pugnam mittebat.

στ) Dux omnes gentes bello superat.

ζ) Incolae magnam caedem pavidi audient.

η) Romani domum principes revocabant.

θ) Caesar cohortes in Galliam transferebat.

ι) Pater filiae osculum dat.

2.                  Caesar iubet arma tradi: Με ποιο άλλο τρόπο           μπορεί να αποδοθεί η πρόταση; 

3.                  Να αντικαταστήσετε το ενεργητικό απαρέμφατο με παθητικό και να κάνετε τις απαραίτητες αλλαγές: ⁹²

α) Hostes Romanos in castra importare frumentum non sinunt.

β) Romani Gallos transferre copias vetunt.

γ) Dux hostium Romanos arma proicere iubet.

δ) Romani  barbaros referre ad se LXXIII signa militaria cogunt.

ε) Barbari Romanos sibi mores imponere non patiuntur.

στ) Galli suos principes legatos mittere  prohibent.

4.    Να σχηματίσετε τους ρηματικούς τύπους που ζητούνται στην πέμπτη στήλη παίρνοντας τα διάφορα μέρη από τις προηγούμενες.

interfic	i		mur	β΄ ενικό οριστικής παθητικού ενεστώτα
trad	u	a	tur	β΄ πληθ. οριστικής παθητικού έλλοντα
proic			mini	α΄ πληθ. οριστικής παθητικού έλλοντα
refer	e		ntur	γ΄ ενικό οριστικής παθητικού ενεστώτα
occid		a	ris	γ΄ πληθ. οριστικής παθητικού ενεστώτα
produc	e		r	α΄ ενικό οριστικής παθητικού έλλοντα

5.     Να τοποθετήσετε τα παρακάτω ρήματα στον πίνακα και να συμπληρώσετε τον αντίστοιχο τύπο στους άλλους χρόνους της ίδιας φωνής: gerunt, appropinquaverunt, cernitur, proiciuntur, referuntur:

Ενεστώτας
Παρατατικός
Μέλλοντας
Παρακείμενος
Υπερσυντέλικο ς
Συντελ. Μέλ.

6.    Nα συμπληρώσετε τις πτώσεις που λείπουν:

Ονο. ενικού	δοτική εν.	αιτιατική εν.	ονο. πληθ.	δοτική πληθ.	αφαιρετ. πληθ.
ipse
				eis
			nostri

7.                   Nα μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική:

α) Lupa liberos nutriebat.

β) Milites testamenta obsignabant.

γ) Venti Aenean in Africam portabant.

δ) Regina Aenean amabat et Aeneas reginam.

ε) Belua incolis nocebat.

 στ) Poetam curae et miseriae excruciabant.

ζ) Horum voces milites perturbabant.

η) Puella catellum multum amabat.

θ) Romani pericula audacia propulsabant.

ι) Silius ingenium Vergili fovebat.

 ια) Silius Vergilium ut puer magistrum honorabat.

 ιβ) Nostri pila in hostes mittebant.

8.        Να μεταφέρετε τους παρακάτω ρηματικούς τύπους στο β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα, στη φωνή που δίδονται:

α) dicitur: .........................................................................................................

β) aspexit: .........................................................................................................

γ) condidit: .......................................................................................................

δ) sensit: ...........................................................................................................

ε) fertur: ...........................................................................................................

στ) pergit: ...........................................................................................................

ζ) traxit: ............................................................................................................

η) interficitur: ...................................................................................................

9.        coepit: Να κλίνετε την οριστική των συντελικών χρόνων του ρήματος. Ποια είναι η σημασία τους; Ποιο ρήμα αναπληρώνει τους χρόνους του «coepi» που λείπουν;

10.    Σε ποια πτώση βρίσκεται το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου, επί ταυτοπροσωπίας, όταν εξαρτάται από λεκτικά και δοξαστικά ρήματα α) ενεργητικής φωνής και β) παθητικής φωνής; Να γράψετε ένα παράδειγμα για κάθε  περίπτωση.

11.    Να αλλάξει η σύνταξη των παρακάτω προτάσεων σε απαρεμφατική με εξάρτηση από τα παθητικά ρήματα, που δίδονται στην παρένθεση.

12.    α) Cacus vi Herculem prohibuit. (dicor)

β) Multos Hercules clava interfecit. (feror)

γ) Terror Cassium e somno excitavit. (dicor)

δ) Incolae mugitum boum audiverunt et ad proximam speluncam perrexerunt. (feror)

ε) Speculatores hostes aspexerunt et confusi se amovere coeperunt. (nuntior)

στ)  Milites apud flumen refecerunt et dormiverunt. (feror)

ζ) Romani Germanos, homines ingentis magnitudinis corporum, ad se venire viderunt. (nuntior)

13.    Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

α) Ibi postea Romulus urbem Romam condit.

β) Cacus pastor boves quosdam in speluncam caudis trahit aversos.

γ) Hercules gregem aspicit.

δ) Hercules boum vestigia foras versa videt.

ε) Bovum mugitus ex spelunca auditus Herculem convertit (ενεστ.).

14.    Να μετατραπούν τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων σε απαρέμφατα εξαρτώμενα από τη φράση «Titus Livius  narrat»  και να γίνουν οι αλλαγές που απαιτεί η απαρεμφατική σύνταξη με ειδικό απαρέμφατο.

α)  Tum Cacus pastor, fretus viribus, boves quosdam in speluncam caudis traxit aversos.

β)  Hercules, e somno excitatus, gregem aspexit et partem abesse sensit.

γ)  Hercules perrexit ad proximam speluncam.

δ)  Hercules boum vestigia foras versa vidit et, confusus, gregem ex loco infesto amovere coepit.

ε)  Bovum mugitus ex spelunca auditus Herculem convertit.

στ)  Tum Cacus, vi prohibere eum conatus, Herculis clava interficitur.

15.                        Να τοποθετήσετε τα παρακάτω ρήματα στον πίνακα και να συμπληρώσετε τον αντίστοιχο τύπο στους άλλους χρόνους της ίδιας φωνής: traxit, sensit, pergit, vidit, coepit. 

Ενεστώτας
Παρατατικός
Μέλλοντας
Παρακείμ.
Υπερσυντ.
Συντελ. Μέλ.

16.               Να τοποθετήσετε τα παρακάτω ουσιαστικά στον πίνακα που ακολουθεί και να τα μεταφέρετε στον αντίθετο αριθμό: locum, partem, somno, urbem, via, vi.

Α΄ κλίση	Αντίθετος αριθμός	Β΄ κλίση	Αντίθετος αριθμός	Γ΄ κλίση	Αντίθετος αριθμός

17.                        Nα συμπληρώσετε τις πτώσεις που λείπουν:

Ονομ. ενικού	δοτική ενικού	αιτιατική ενικού	ονομ. πληθ.	δοτική πληθ.	αιτιατική πληθ.
ipse
		eum
					quosdam

18.    Nα μετατραπεί η παθητική σύνταξη σε ενεργητική:

α) Catilina a Cicerone ex urbe expulsus est.

β) Ab Antonio, altero consule, Catilina ipse cum exercitu suo proelio victus est.

γ) Multae gentes ab illo superatae erant.

δ) Magnus numerus hostium a militibus nostris captus est.

ε) Ille a Hercule interfectus est.

19.    Nα  μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική:

α) Romulus moenia Martia condidit Romanosque de suo nomine appellavit.

β) Iulus regnum ab Lavinio transtulit et Albam Longam munivit.

γ) Ilia duos filios, Romulum et Remum, peperit, quos lupa nutrivit.

δ) Hunc tu in caelo accepisti.

ε) Caesar Augustus Belli portas clausit et Saturnium regnum restituet.

ΜΑΘΗΜΑ  20

1.    Να μεταφέρετε τα αρσενικά ουσιαστικά της γ΄ κλίσης στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού.

2.    Να γράψετε τη γενική και αφαιρετική πληθυντικού των θηλυκών της  γ΄ κλίσης.

3.    Να κλίνετε στον ενικό αριθμό τα ουσιαστικά μαζί με τα επίθετα που τα συνοδεύουν: mirabilis casus, posterus dies.

4.    Να κλίνετε στον πληθυντικό αριθμό τα ουσιαστικά μαζί με τις αντωνυμίες που τα συνοδεύουν: hic annus, illud nomen.

5.    Να γράψετε τη γενική ενικού και πληθυντικού των ουδέτερων προσηγορικών ονομάτων της β΄ κλίσης.  

6.    Να γράψετε τον υπερθετικό βαθμό των επιθέτων «mirabilis», «tristis» και «trepidus» στα τρία γένη στην ονομαστική του πληθυντικού αριθμού.

7.        Να τεθεί στην ενεργητική περιφραστική συζυγία (όλων των χρόνων) η πρόταση: miles pedes animadvertit.

8.        Να μετατραπούν τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων σε απαρέμφατα      

α) του ενεστώτα και β) του παρακειμένου εξαρτώμενα από την έκφραση «Suetonius tradit».¹³⁵ Να κάνετε τις αλλαγές που απαιτεί η απαρεμφατική σύνταξη με ειδικό απαρέμφατο:

α) Claudius quinquagessimo anno aetatis suae imperium cepit mirabili quodam casu.

β) Paulo post rumore caedis Claudius exterritus prorepsit ad solarium proximum et inter vela praetenta se abdidit.

γ) Discurrens miles pedes eius animadvertit.

δ) Miles eum latentem adgnovit.

ε) Miles hinc ad  commilitones suos eum adduxit.

 στ) Claudius ab his in castra delatus est tristis et trepidus.

9.        Να μετατραπούν τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων σε απαρέμφατα εξαρτώμενα από το ρήμα που δίδεται στην παρένθεση.

α) Claudius quinquagessimo anno aetatis suae imperium cepit mirabili quodam casu. (dicor)

β) Discurrens miles pedes eius animadvertit. (feror)

       γ) Miles hinc ad commilitones suos eum adduxit. (dicor)

10.    Να μετατραπούν τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων σε απαρέμφατα εξαρτώμενα από το ρήμα «debeo».  

α) Claudius quinquagessimo anno aetatis suae imperium cepit mirabili quodam casu.

β) Exclusus ab insidiatoribus Caligulae recesserat in diaetam.

γ) Paulo post rumore caedis Claudius exterritus prorepsit ad solarium proximum et inter vela praetenta se abdidit.

δ) Discurrens miles pedes eius animadvertit.

11.    Να μετατρέψετε τη σύνταξη από ενεργητική σε παθητική.

α) Claudius quinquagessimo anno aetatis suae imperium cepit mirabili quodam casu.

β) Discurrens miles pedes eius animadvertit.

γ) Imperatorem eum salutavit.

δ) Hinc ad commilitones suos eum adduxit.

12.    Να μετατρέψετε τη σύνταξη από παθητική σε ενεργητική.

α) Claudius ab insidiatoribus Caligulae exclusus est.

β) Claudius rumore caedis exterritus est.

γ) Claudius ab his in castra delatus est tristis et trepidus.

δ) Postero die Claudius imperator  factus est.

ΜΑΘΗΜΑ 21

1.  Να κλιθούν και στους δυο αριθμούς τα τριτόκλιτα ουσιαστικά που σχηματίζουν τη γενική ενικού με την κατάληξη –ium.

2.  Να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις και στα τρία γένη και στους δύο αριθμούς των επιθέτων του κειμένου.

3.  Να μεταφέρετε τις αντωνυμίες του κειμένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού και στα τρία γένη.

4.  Των αποθετικών και ημιαποθετικών ρημάτων του κειμένου να γραφούν όλοι οι τύποι της ενεργητικής φωνής.

5.  Να γραφούν και στους δύο αριθμούς οι πλάγιες πτώσεις των μετοχών ενεστώτα του κειμένου.

6.  Σας δίδονται πέντε ζεύγη κυρίων προτάσεων. Να μετατρέψετε το ρήμα της πρώτης πρότασης του κάθε ζεύγους σε μετοχή, απόλυτη ή συνημμένη ανάλογα με την περίπτωση, έτσι ώστε οι δύο προτάσεις να αποτελέσουν μία. Να επιφέρετε συγχρόνως και τις αναγκαίες τροποποιήσεις και να δηλωθεί το ποιητικό αίτιο, όπου χρειάζεται:

a. Galli exercitum Romanorum profligaverunt. Galli urbem Romam everterunt.

b. Veientana praeda non aequo iure divisa erat. Romani Camillum exilio affecerunt.

c. Camillus aberat. Romani Camillum dictatorem creaverunt.

d. Sulpicius Gallus metum exercitus vicerat. Imperator adversarios vincere potuit.

e. Camillus Gallos secutus est. Camillus Gallos interemit.

ΜΑΘΗΜΑ 24

1.  Να κλίνετε τις συνεκφορές: paucis diebus, homo impudens, vocem tuam.

2.  Να γράψετε τα απαρέμφατα και τις μετοχές όλων των χρόνων των παρακάτω ρημάτων στη φωνή που σας δίνονται: indignor, dico, mentior, accipior.

3.  fecerit: να κλίνετε την υποτακτική όλων των χρόνων στην άλλη φωνή.

4.  Να γράψετε το α΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής όλων των χρόνων των παρακάτω ρημάτων στη φωνή που σας δίνονται: exclamo, indignor, respondeo, cognosco, credo, mentior.

5.  Να αντικαταστήσετε τις απόλυτες αφαιρετικές με χρονικές προτάσεις εισαγόμενες με τον ιστορικό διηγηματικό «cum»:

a.  Deletis legionibus Romanorum Galli urbem Romam everterunt

b.  Quibus interemptis aurum omne recepit

c.  Pecunia accepta Galli abierunt.

d. Occiso Scriboniano Paetus Romam trahebatur

6.  Nα μετατρέψετε τα υπογραμμισμένα τμήματα σε μετοχικές προτάσεις:

a.  Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse

b.  Ancilla Cornelio, qui ab ostio quaerebat Ennium, dixit eum domi non esse.

c.  Ennius, quod indignatus erat, exclamavit se domi non esse.

7.  Nα μετατρέψετε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων σε απαρέμφατα εξαρτώμενα από το Cicero narrat  και να δικαιολογήσετε τις αλλαγές που απαιτεί η απαρεμφατική σύνταξη:

a.  P. Cornelius Nasica ad Ennium poetam venit.

b.  Nasica ab ostio Ennium quaerebat

c.  Ancilla iussu domini mentiebatur

d. Nasica sensit Ennium intus esse

e.  Ennius vocem Nasicae cognovit.

f.   Nasica Ennium impudentem esse dixit

g.  Ennius indignatus erat.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα ρήματα που βρίσκονται σε οριστική παρακειμένου ή υπερσυντελίκου τα μετατρέπουμε σε απαρέμφατο παρακειμένου. Τα ρήματα που βρίσκονται σε οριστική ενεστώτα ή παρατατικού σε απαρέμφατο ενεστώτα  το υποκείμενο των ρημάτων που βρίσκεται σε ονομαστική, το μετατρέπουμε σε αιτιατική ως υποκείμενο των απαρεμφάτων και κάνουμε τις αλλαγές που απαιτεί η απαρεμφατική σύνταξη.

ΜΑΘΗΜΑ 25

1.  Να μεταφέρετε τα τριτόκλιτα προσηγορικά ονόματα του κειμένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού και να δηλώσετε το γένος τους.

2.  Να μεταφέρετε τις αντωνυμίες του κειμένου, πλην των προσωπικών, στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού και στα τρία γένη.

3.  Να γράψετε στην ονομαστική ενικού και των τριών γενών όλες τις μετοχές των ρημάτων του κειμένου στη φωνή που βρίσκονται τα ρήματα.

4.  Να κλιθεί η προστακτική ενεστώτα όλων των ρημάτων του κειμένου στη φωνή που βρίσκονται.

5.  Πώς θα μετασχηματιστούν οι παρακάτω προτάσεις, προκειμένου να εκφράσουμε απαγόρευση; Να χρησιμοποιήσετε και τους δύο τρόπους που γνωρίζετε για το μετασχηματισμό τους:

a.  Intrate in cubiculum

b.  Evertite urbem

c.  Habe spem

d. Fac haec

6.  Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική, όπου αυτό είναι δυνατόν:

a.  Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine.

b.  Hanc ficum ex arbore ante tertium diem decerpsi

c.  Romani bello Carthaginem deleverunt

d. Romani cum Carthaginiensibus bellum sumpserunt, quo Carthago deleta est.

ΜΑΘΗΜΑ 27

1.  Να σχηματίσετε τα αντίστοιχα επιρρήματα των επιθέτων του κειμένου (πλην των vietus  puter) και στους τρεις βαθμούς.

2.  Να γράψετε τα τρία γένη των επιθέτων του κειμένου στην πτώση που βρίσκονται και στους τρεις βαθμούς.

3.  Των αποθετικών και ημιαποθετικών ρημάτων του κειμένου να γραφούν όλοι οι υπάρχοντες ενεργητικοί τύποι.

4.  Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική, όπου αυτό είναι δυνατόν:

a.  Tu tragoediam quandam Pacuvio desideranti legisti.

b.  Quae scripsisti sonora et grandia mihi esse videntur.

c.  Meliora erunt quae deinceps scribam.

5.  “Tum Pacuvius dixit Sonora… et acerbiora”:  Να μετατραπεί ο πλάγιος λόγος σε ευθύ.

6.  Να μεταφέρετε τις αντωνυμίες του κειμένου, πλην των προσωπικών, στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού και στα τρία γένη.

ΜΑΘΗΜΑ 29

1.  Να μεταφέρετε τα τριτόκλιτα ονόματα του κειμένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού, όπου αυτό είναι δυνατόν, και να δηλώσετε το γένος τους.

2.  Να κλίνετε την προστακτική του ενεστώτα και του μέλλοντα των ρημάτων dixit και attulit στη φωνή που βρίσκονται.

3.  Να γίνει χρονική αντικατάσταση όλων των ρηματικών τύπων του κειμένου στη φωνή που βρίσκονται.

4.  Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική, όπου αυτό είναι δυνατόν:

a.  Sutor corvum docuit salutationes.

b.  Ille corvum milibus sestertium emit.

c.  Sutor, cupidus pecuniae, corvum Caesari attulit.

d. Augustus emit avem tanti quanti nullam adhuc emerat.

e.  Corvus salutationem  didicit.

5.  Audita salutatione Caesar dixit: Να αναλύσετε με δευτερεύουσα πρόταση τη μετοχή της πρότασης επιφέροντας συγχρόνως και τις απαιτούμενες αλλαγές, ώστε η περίοδος που θα προκύψει να είναι νοηματικώς αποδεκτή και ταυτόσημη με την αρχική.

6.  Domi satis salutationum talium audio: Να μετατραπεί ο ευθύς λόγος σε πλάγιο. Ως πρόταση εξάρτησης να χρησιμοποιήσετε αυτή που επιβάλλει το νόημα του κειμένου.

ΜΑΘΗΜΑ 31

1.  Να μεταφέρετε τα τριτόκλιτα ονόματα του κειμένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού, εφόσον αυτό είναι δυνατόν, και να δηλώσετε το γένος τους.

2.  adulescens, nobili genere: να κλιθούν.

3.  praefuit, abiret: να κλιθεί η μετοχή ενεστώτα στο θηλυκό γένος, αλλά και η προστακτική νεστώτα και μέλλοντα στην οικέια φωνή.

4.  Να μετατραπεί η ενεργητική σύνταξη σε παθητική, όπου αυτό είναι δυνατό:

a.  Dux hostium proelio adulescentem lacessebat.

b.  Filius consulis ducem hostium hasta transfixit.

c.  Adulescens fortior hoste armis eum spoliavit.

d. Ille confisus viribus suis et cupiditate pugnandi permotus in certamen ruit et hostes fugavit.

e.  Consul filium sum suplicio capitis adfecit.

5.  “Congrediamur……antecellat”: Να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο της περιόδου σε πλάγιο χρησιμοποιώντας ως πρόταση εξάρτησης μία πρόταση που να ταιριάζει στο νόημα του κειμένου.

6.  “Edixit ut omnes pugna abstinerent”: Να μετατραπεί ο πλάγιος λόγος σε ευθύ

ΜΑΘΗΜΑ 34

1.  clara voce, deis immortalibus: Να κλιθούν οι συνεκφορές στον αριθμό που βρίσκονται.

2.  complures: να κλίνετε το επίθετο στον πληθυντικό αριθμό του ουδετέρου γένους

3.  clara, sanctum: να σχηματίσετε και τους τρεις βαθμούς των αντίστοιχων επιρρημάτων

4.  haec, quod, ipsum:  να μεταφέρετε τις αντωνυμίες στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού και στα τρία γένη.

5.  rettulerunt: να κλίνετε τις προστακτικές ενεστώτα και μέλλοντα στην ενεργητική και παθητική φωνή.

6.  Nα μετατρέψετε την πρώτη από τις δύο προτάσεις της κάθε περιόδου σε απόλυτη αφαιρετική:

a.  Quod ut praedones animadverterunt, ianuae appropinquaverunt.

b. Haec postquam domestici rettulerunt, is fores reserari iussit.

c.  Cum ante vestibulum dona posuissent, domum reverterunt.

7.  abiectis armis: να αναλύσετε τη μετοχή με δευτερεύουσα χρονική πρόταση εισαγόμενη με τον ιστορικό διηγηματικό  cum.

8.  Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και να δηλώσετε το ποιητικό αίτιο:

a.  Tum Scipio praesidium domesticorum in tecto conlocavit.

b. Quod (=id) ut praedones animadverterunt,…

c.  Cum ante vestibulum dona posuissent…..

d. Haec postquam domestici Scipioni rettulerunt….

ΜΑΘΗΜΑ 36

1.  magnum pondus, ineptae legationis: να κλιθούν οι συνεκφορές.

2.  Να γράψετε την ονομαστική και αφαιρετική όλων των θηλυκών ονομάτων του κειμένου στον αριθμό που βρίσκονται.

3.  magnum: να κλίνετε το συγκριτικό βαθμό του ουδετέρου γένους.

4.  attulissent, fieri: να κλίνετε τις προστακτικές ενεστώτα και μέλλοντα και στις δύο φωνές.

5.   Narrate Samnitibus Manium Curium malle locupletibus imperare: Να δηλώσετε την απαγόρευση με κάθε δυνατό τρόπο.

6.  Cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent: να μετατρέψετε τη δευτερεύουσα πρόταση σε μετοχική φράση.

7.  Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο του ρήματος:

a.  Maximos labores tulit, ut ad provinciae fines ……………… (pervenio)

b.  Milites classem parare iussit, ut ……………….. in Africam (transeo)

c.  Legatos mittunt, ut pacem ……..…………… (peto)

d. Hannibal fugit, ne Romani pecuniam eius ………………….. (capio)

e.  Noli loqui, ut verba eius audire ……………….. (possum)

8. Να εκφράσετε την επιρρηματική σχέση που δηλώνει η πρόταση με κάθε δυνατό τρόπο: ut eo uteretur

ΜΑΘΗΜΑ 38

1.  Να γράψετε τη γενική και δοτική πτώση ενικού και πληθυντικού αριθμού των θηλυκών προσηγορικών ονομάτων της γ΄ κλίσης.

2.  more prisco, omen nuptiale, sacello quodam, aliqua vox, mea sede, hoc dictum, res ipsa: να κλίνετε τις συνεκφορές

3.  longa:να σχηματίσετε και τους τρεις βαθμούς του αντίστοιχου επιρρήματος του επιθέτου και να κλίνετε το αρσενικό γένος του επιθέτου στο συγκριτικό βαθμό

4.  mortua est, persrdebat: να κλίνετε την υποτακτική παρατατικού των ρημάτων στη φωνή που βρίσκονται.

5.  “dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis” Να αναγνωρίσετε τη δευτερεύουσα πρόταση και να τη μετατρέψετε σε μετοχική.

6.  “ut sibi paulisper loco cederet”: να προσδιορίσετε το είδος της πρότασης και να τη μετατρέψετε σε κύρια πρόταση επιθυμίας του ευθέος λόγου.

7.  “Ego libenter tibi mea sede cedo”: Να μετατρέψετε την πρόταση σε απαρέμφατο με εξάρτηση από την πρόταση:  “Tum Caecilia puellae dixit”

8.   dum vixit: Να μετατρέψετε την πρόταση σε ισοδύναμη επιρρηματική μετοχή και να επισημάνετε αν είναι συνημμένη ή απόλυτη και το υποκείμενό της σε κάθε περίπτωση

ΜΑΘΗΜΑ 39

Να μετασχηματίσετε τους παρακάτω υποθετικούς λόγους έτσι, ώστε να εκφράζουν υπόθεση αντίθετη προς την πραγματικότητα  και υπόθεση δυνατή ή πιθανή:

a.  Nisi qui deus subveniet, hostes urbem evertent.

b.  Nisi vos ipsi patriae consuletis, nemo patriae consulet.

c.  Si divitias contemnitis, omnes vos mirabuntur.

ΜΑΘΗΜΑ 42

1.  Να μεταφέρετε τα τριτόκλιτα προσηγορικά ονόματα του κειμένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού, εφόσον αυτό είναι δυνατόν, και να δηλώσετε το γένος τους.

2.  να κλίνετε τη συνεκφορά.

3.  Να γράψετε τους τρεις βαθμούς των επιθέτων στην πτώση που βρίσκονται και στα τρία γένη και στους δύο αριθμούς. Στη συνέχεια να σχηματίσετε και στους τρεις βαθμούς τα αντίστοιχα επιρρήματα των  επιθέτων του κειμένου, εφόσον αυτό είναι δυνατόν.

4.  Να μεταφέρετε τις αντωνυμίες του κειμένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού και στα τρία γένη, εφόσον αυτό είναι δυνατόν.

5.  Να γίνει χρονική αντικατάσταση των ρημάτων της 2ης  συζυγίας του κειμένου στη φωνή που βρίσκονται.

6.  dicerent, aluerunt: να κλίνετε την προστακτική ενεστώτα και μέλλοντα στη φωνή που βρίσκονται και τα απαρέμφατα όλων των χρόνων.

7.  Να εντοπίσετε τους υποθετικούς λόγους, να προσδιορίσετε το είδος τους και να τους μετατρέψετε και στα άλλα είδη, αφού οι εξαρτημένοι υποθετικοί λόγοι γίνουν πρώτα ανεξάρτητοι.

8.  Να μετατρέψετε την επιθετική μετοχή σε ισοδύναμη δευτερεύουσα πρόταση.

9.  Να μετατρέψετε τις αναφορικές επιρρηματικές συμποερασματικές προτάσεις στις αντίστοιχες καθαρά επιρρηματικές προτάσεις επιφέροντας τις απαραίτητες αλλαγές.

10.                Να μετατρέψετε τα ειδικά απαρέμφατα σε ευθύ λόγο και να δικαιολογήσετε το είδος της πρότασης σε σχέση με το περιεχόμενό της.

ΜΑΘΗΜΑ 43

1.      Nα μεταφέρετε τα τριτόκλιτα και δευτερόκλιτα ουσιαστικά του κειμένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού, εφόσον αυτό είναι δυνατόν, και να δηλώσετε το γένος τους.

2.      Να μεταφέρετε τα επίθετα του κειμένου στους άλλους βαθμούς, εφόσον αυτό είναι δυνατόν. Στη συνέχεια να σχηματίσετε και στους τρεις βαθμούς τα αντίστοιχα επιρρήματα των επιθέτων του κειμένου.

3.      Των επιθέτων του κειμένου να γράψετε στον άλλο αριθμό τις πλάγιες πτώσεις θηλυκού και ουδετέρου γένους του συγκριτικού βαθμού, εφόσον αυτό είναι δυνατόν.

4.      Να γίνει χρονική αντικατάσταση των ρημάτων της 3^ης συζυγίας του κειμένου στη φωνή που βρίσκονται.

5.      Να κλίνετε την προστακτική ενεστώτα και μέλλοντα των ρημάτων veni, viderem και ingredienti  στη φωνή που βρίσκονται.

6.      Να αναλύσετε σε δευτερεύουσα ισοδύναμη πρόταση τη μετοχή του κειμένου.

7.      Ego nihil … servitus manet: Να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο. Να χρησιμοποιήσετε ως πρόταση εξάρτησης αυτή. που επιβάλλει το νόημα του κειμένου.

8.       Να μετατρέψετε τους υποθετικούς λόγους του κειμένου και στα άλλα είδη.

9.      Να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο του κειμένου σε πλάγιο από την εξάρτηση που προκύπτει από το νόημα του κειμένου.

ΜΑΘΗΜΑ 44

1.  Να κλίνετε τη συνεκφορά nulla fides και stabilis benevolentiae.

2.  inopes: Να κλιθεί και στους δύο αριθμούς στο γένος που βρίσκεται.

3.  stabilis: να σχηματίσετε και τους τρεις βαθμούς του αντίστοιχου επιρρήματος

4.  Να εντοπίσετε τα αντωνυμικά επίθετα του κειμένου και να γράψετε τη γενική και αφαιρετική ενικού και πληθυντικού και στα τρία γένη.

5.  fit: να κλίνετε τις προστακτικές ενεστώτα και μέλλοντα και στις δύο φωνές.

6.  Να μετατρέψετε τις πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις του κειμένου σε ευθείες ερωτήσεις.

7.  “Quodsi forte, ut fit plerumque, ceciderunt, tum intellegitur, quam fuerint inopes amicorum”:  να εντοπίσετε τον υποθετικό λόγο, να τον χαρακτηρίσετε και να τον μετατρέψετε έτσι, ώστε να δηλώνει υπόθεση αντίθετη προς την πραγματικότητα στο παρόν.

8.  “quod Tarquinium dixisse ferunt exulantem”: να ξαναγράψετε την πρόταση, αφού αντικαταστήσετε το ρήμα με το παθητικό (προσωπικό) του και επιφέρετε τις απαραίτητες τροποποιήσεις.

9.   Να μετατρέψετε τις ευθείες ερωτήσεις του κειμένου 43 σε πλάγιες ερωτηματικές. Οι αποφατικές ολικής αγνοίας να εξαρτηθούν από τη φράση a) Mater quaesivit ex filio b) Mater quaerit ex filio. Οι καταφατικές ολικής αγνοίας και οι μερικής αγνοίας να εξαρτηθούν από τη φράση a) Mater filium interrogavit b) Mater filium interrogat

ΜΑΘΗΜΑ 45

1.  Να μεταφέρετε τα πρωτόκλιτα και δευτερόκλιτα ουσιαστικά του κειμένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού, εφόσον αυτό είναι δυνατόν.

2.  Των ουσιαστικών που βρίσκονται σε αφαιρετική να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις στον άλλο αριθμό.

3.  Να γίνει χρονική αντικατάσταση των ρημάτων της 2^ης και 3^ης συζυγίας στην οριστική και υποτακτική.

4.  Να κλίνετε την προστακτική ενεστώτα και μέλλοντα των ρημάτων της 3^ης συζυγίας στη φωνή που βρίσκονται.

5.  deferat, defertur: να κλιθεί η οριστική ενεστώτα και η υποτακτική παρατατικού

6.  Να μετατρέψετε τις μετοχές του κειμένου σε ισοδύναμες δευτερεύουσες προτάσεις.

7.  Να μεταφέρετε τις βουλητικές προτάσεις του κειμένου στον ευθύ λόγο.

8.  Οι εξαρτημένοι υποθετικοί λόγοι να απεξαρτηθούν και στη συνέχεια να χαρακτηριστούν.

9.  Να μετατρέψετε τις βουλητικές προτάσεις 5, 7 και 8 σε τελικά απαρέμφατα

10.                Να μετατρέψετε τους υποθετικούς λόγους και στα άλλα είδη, αφού πρώτα απεξαρτήσετε τους λανθάνοντες και τους εξαρτημένους.

---

[1] paro + απαρ. = ετοιμάζο αι να (βλ. Μάθ. IX) 

[2] pugno, 1 = πολε ώ, άχο αι

[3] fugo, 1 = τρέπω σε φυγή

[4] gladius, -i = το ξίφος

---