TΟ ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣ ΗΘΟΓΡΑΦΙΚΑ - ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΣΤΟ «ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣ»

Ø      Από την αρχή του διηγήματος ο αφηγητής μας τοποθετεί στο χώρο χρησιμοποιώντας μια πολύ αναλυτική και ακριβή περιγραφή της τοποθεσίας, παραθέτοντας πραγματικά τοπωνύμια της Σκιάθου.

Ø      Τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν αντικατοπτρίζουν τη σκιαθίτικη κοινωνία του β΄ μισού του 19^ου αιώνα: η πολύτεκνη γρια-Λούκαινα, η επίσης πολύτεκνη κόρη, οι άνθρωποι όλοι που συνθέτουν το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο δρουν τα πρόσωπα (γεωργοί, μαγκόπαιδα, βοσκός), τα επαγγέλματα της περιοχής, κτλ.

Ø      Τα πρόσωπα δεν είναι, βέβαια, πραγματικά, όμως ο αφηγητής τα παρουσιάζει με αληθοφάνεια, τέτοια δηλαδή που θα μπορούσαν να είναι πραγματικά. Ο τρόπος που κινούνται στο πίσω μέρος της σκηνής και πλαισιώνουν τα πάσχοντα πρόσωπα όλοι οι κομπάρσοι, γεωργοί, μαγκόπαιδα, Σουραυλής είναι πέρα για πέρα φυσικός και ανταποκρίνεται στα δεδομένα της εποχής και της περιοχής

Ø      Η απουσία της προσωπικής τοποθέτησης του αφηγητή, η απουσία κάθε σχολιασμού των γεγονότων από τον ίδιο είναι επίσης στοιχείο ρεαλισμού. Δεν είναι τυχαία η επιλογή του να είναι ετεροδιηγητικός αφηγητής, παντογνώστης με μηδενική εστίαση και αποστασιοποιημένος από την ιστορία. Η ιστορία του με αυτό τον τρόπο αποκτά αντικειμενικότητα.

Ø      Η σκηνή του πνιγμού της κοπέλας είναι πολύ απλά και λιτά δοσμένη, χωρίς μελοδραματισμούς και λυρικές εξάρσεις, χωρίς σχόλιο ή ένδειξη και του παραμικρού συναισθήματος από τον ίδιο το δημιουργό

Ø      Η γλώσσα του Παπαδιαμάντη είναι ένα κράμα μιας χαλαρής καθαρεύουσας στην αφήγηση, η οποία ενίοτε έχει και το σκιαθίτικο ιδίωμα, μιας αυστηρής καθαρεύουσας στις περιγραφές και τα μέρη, όπου κυριαρχεί το λυρικό στοιχείο και, τέλος, η γλώσσα του λαού, η δημοτική της Σκιάθου και των παρυφών της αθηναϊκής κοινωνίας.

ΗΘΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΟ ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ

Ø      Πρωταγωνιστές του έργου είναι οι απλοί άνθρωποι της κοινωνίας αυτής: η γριά Λούκαινα, ο βοσκός, τα παιδιά, οι γεωργοί, το παιδί που πνίγεται.

Ø      Παρουσιάζεται ένα κομμάτι του κύκλου ζωής των ανθρώπων αυτής της κοινωνίας, αφού βλέπουμε τις συνήθειες και τις ασχολίες τους: ναυτικοί, γεωργοί, βοσκός και μαγκόπαιδα διαπλέκονται και πλαισιώνουν τα πάσχοντα πρόσωπα της ιστορίας, τη Λούκαινα, την Ακριβούλα και τη φώκια (υπερλογικό στοιχείο μεν, έχει φωνή δε).

Ø      Το όνομα της γριάς δείχνει τη συνήθεια η γυναίκα να αποκαλείται με το όνομα του συζύγου της. Η ηρωίδα υπήρξε σύζυγος του Λουκά, γι’ αυτό είναι τώρα η γρια- Λούκαινα.

Ø      Το γεγονός ότι πλένει τα ρούχα στο αλμυρό νερό και στη συνέχεια θα πάει να τα ξαρμυρίσει στο Γλυφονέρι είναι επίσης συνήθεια της περιοχής και της εποχής.

Ø      Βλέπουμε, όμως και άλλα γεγονότα και συνήθειες της ζωής αυτής της περιόδου: η επιλογή του επαγγέλματος του ναυτικού από πολλούς νησιώτες, ο ξενιτεμός προσώπων της οικογένειας, οι αγρότες, η ενασχόλησή τους με τη γη μέχρι να πέσει η νύχτα, η βοσκή των αιγοπροβάτων, το παιχνίδι των νέων, κτλ.

Ø      η ονομασία διαφόρων περιοχών, όπως το Κοχύλι, του Μαμογιάννη, κτλ.

ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ

Ø      Οι πρωταγωνιστές είναι φτωχοί άνθρωποι του μόχθου, χτυπημένοι από τη μοίρα, από δυστυχίες και συμφορές, από απώλειες

Ø      Τα «λάφυρα θανάτου» περιγράφονται με λυρισμό μεν, αλλά δεν παύει να είναι μια ωμή περιγραφή μιας όψης του θανάτου∙ υπάρχουν δίπλα στους ζωντανούς τα δείγματα μιας πάλαι ποτέ νεότητας: μπούκλες ξανθές, γόβες χρυσές, χρυσοκέντητα πουκάμισα νεαρών γυναικών

Ø      Το κορίτσι, η Ακριβούλα, είναι θύμα μιας εσωτερικής παρόρμησης, της επιθυμίας της να ευφρανθεί με το τραγούδι του ανέμελου βοσκού που μόλις έχει τελειώσει τη δουλειά του και τώρα απολαμβάνει το παίξιμο της φλογέρας. Από αυτή την παρόρμηση θα πλησιάσει το βοσκό, θα αποπροσανατολιστεί και, έτσι, ο θάνατος θα γίνει αναπόφευκτος

Ø      Η Λούκαινα, τραγικό πρόσωπο, έκλαιγε για τις παλιές της απώλειες, όταν μια νέα απώλεια, επίσης ακριβή, την έχει μόλις βρει και η ίδια δεν το γνωρίζει καν.

Ø      Η φώκια, όπως γράφει ο αφηγητής, πενθεί το κορίτσι, το οποίο αμέσως μετά θα αποτελέσει το δείπνο της.