επικοινωνιακό πλαίσιο στην παραγωγή λόγου

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ

Κάθε φορά που καλούμαστε να παραγάγουμε λόγο, να γράψουμε, δηλαδή, έκθεση, οφείλουμε να εντάσσουμε αυτή μας την εργασία σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο επικοινωνίας. Αυτό που κάνουμε, λοιπόν, πάντα επικαλούμενοι τη λογική του δέκτη, είναι να προσαρμόζουμε το ύφος μας ανάλογα με την περίσταση.

Τα κειμενικά είδη τα οποία μπορεί να κληθούμε να παραγάγουμε είναι:

Το άρθρο

Η επιστολή

Το δοκίμιο

Η εισήγηση ή ομιλία ή προσχεδιασμένος προφορικός λόγος

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΟΥΜΕ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

ΑΡΘΡΟ

Πρέπει να έχει κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά:

1.      τίτλο στην αρχή και στο τέλος κάτω δεξιά την υπογραφή του συντάκτη. Επειδή όμως, όπως γνωρίζουμε όλοι, στις πανελλαδικές, ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ να δηλώνει ο εξεταζόμενος το όνομά του, γράφουμε αρθρογράφος: (ονοματεπώνυμο), όπως ακριβώς το βλέπουμε εδώ τυπωμένο.

2.      επίσημο και σοβαρό ύφος

3.      γ΄ γραμματικό πρόσωπο, το οποίο προσδίδει σοβαρότητα, αντικειμενικότητα

4.      στον πρόλογο πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχει αφόρμηση από την επικαιρότητα

5.      απαγορεύεται το α΄ και β΄ πρόσωπο

Σε ό,τι αφορά τον τίτλο, πρέπει να προσέχουμε τα εξής:

1.      να συνοψίζεται το περιεχόμενο του άρθρου

2.      να προβάλλει την οπτική γωνία του συντάκτη του

3.      να αναδεικνύει τη σπουδαιότητα του θέματος

4.      να είναι ελλειπτικός και σχετικά σύντομος

5.      να γίνεται επίκληση στο συναίσθημα με λέξεις συγκινησιακά φορτισμένες, με σημεία στίξης, με μεταφορικό λόγο. Εξάλλου, στόχος είναι να προκαλεί ο τίτλος το ενδιαφέρον, να εντυπωσιάζει και παράλληλα να προϊδεάζει για το περιεχόμενο του κειμένου.

ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Το συγκεκριμένο κειμενικό είδος έχει διαφορετικά μορφικά χαρακτηριστικά.

Τόπος, ημερομηνία

Προς (τάδε)

Αξιότιμε, αγαπητέ

      (αρχίζουμε την επόμενη παράγραφο με εσοχή, στην οποία παράγραφο-πρόλογο, εκθέτουμε το λόγο που μας ώθησε να γράψουμε την επιστολή)

       Στη συνέχεια η παραγραφοποίηση είναι αυτή που απαιτεί κάθε θέμα έκθεσης που μπορεί να δοθεί. Δηλαδή 3 παράγραφοι για το α΄ ζητούμενο, μία μεταβατική παράγραφος, αν θέλουμε και αν το κρίνουμε απαραίτητο για μια ομαλή μετάβαση στο β΄ ζητούμενο, το οποίο θα αναπτύξουμε και αυτό σε τρεις παραγράφους.

       Στον επίλογο κλείνουμε ομαλά το θέμα είτε συγκεφαλαιώνοντας είτε προτείνοντας κάποιες ιδέες σχετικά με το θέμα, ευχαριστώντας παράλληλα

Με εκτίμηση, σεβασμό κτλ

(ονοματεπώνυμο)

Ύφος: θα χρησιμοποιηθεί α΄ και β΄ πρόσωπο, όχι όμως σε μεγάλη έκταση στο κείμενο, για να μην επηρεαστεί η σοβαρότητα του κειμένου. Προτιμότερο είναι να χρησιμοποιηθούν στην αρχή και το τέλος.

Απαιτείται και σε αυτό το κειμενικό είδος σοβαρότητα και αντικειμενικότητα, αφού ουσιαστικά για κάθε κειμενικό είδος ισχύει το ίδιο: πρέπει μέσα από λογικά βήματα και με επιχειρηματολογία να πείθουμε το δέκτη ή τους δέκτες για όσα υποστηρίζουμε.

ΤΟ ΔΟΚΙΜΙΟ

Είναι το κατεξοχήν κείμενο πειθούς.

Τα χαρακτηριστικά που παρουσιάζει είναι τα εξής:

1.      τίτλος

2.      ύφος σοβαρό, επίσημο

3.      γ΄  πρόσωπο, αντικειμενικότητα, επιχειρηματολογία

4.      πρέπει να χαρακτηρίζεται από την πρόθεση να πείσουμε με λογικό εμπεριστατωμένο λόγο για τη θέση μας τους αναγνώστες.

5.      η δομή πάντα η τυπική

6.      απαγορεύεται αυστηρά α΄ και β΄ πρόσωπο

ΠΡΟΣΧΕΔΙΑΣΜΕΝΟΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ/ ΟΜΙΛΙΑ/ΕΙΣΗΓΗΣΗ

Πρόκειται για ομιλία που εκφωνούμε ενώπιον κοινού. Το πόσο σοβαρό και επίσημο είναι το ύφος που απαιτείται καθορίζεται από το είδος του κοινού. Πάντως, να τονιστεί ότι σοβαρό θα είναι οπωσδήποτε, επίσημο όμως ανάλογα με το αν είναι το κοινό συνομήλικοί μας ή επίσημοι παράγοντες του τόπου, αν πρόκειται για τη Βουλή των Εφήβων, για κάποια ημερίδα που διοργανώνεται από το δήμο, κτλ. τα τυπικά χαρακτηριστικά είναι τα εξής:

1.      προσφωνούμε το κοινό (Φίλοι και φίλες// Αγαπητό κοινό/αξιότιμο κοινό//Συνάδελφοι βουλευτές,…)

2.      χρησιμοποιούμε περιορισμένα πάντα α΄ και β΄ πρόσωπο

3.      η δομή είναι η τυπική της έκθεσης και εδώ.

4.      στην τελευταία παράγραφο συγκεφαλαιώνεις, ευχαριστείς για την προσοχή που σου έδειξαν και κλείνεις…